Aldərə yaylaqları

Aldərə kəndinin yaylaqları əhalinin yaşayış tərzinə və iqtisadi vəziyyətinə uyğun olaraq müxtəlif iqlim şəraitində və müxtəlif məsafələrdə yerləşmişdir. Keçmişdən bəri kəndin isti yay havasına görə bütün kənd əhalisi yay aylarında yaylaqlara köçürdü.

Yaylaqların Məkanı və İstifadəsi

1940-cı ildən sonra əhalinin əksəriyyəti Əbugas yaylağına köçməyə başladı. Yaylaqlardan ən uzaqda yerləşəni Xəllərgə yaylağı idi və kənddən 16 km məsafədə yerləşirdi. Yaylaqlarda kənd əhalisinin öz torpaq sahələri var idi. Fərdiçilik dövründə kəndlilər əsasən əkin və ot biçini ilə məşğul olur, ehtiyacdan iki müxtəlif yaylaq arasında köç edirdilər.

Aldərə kəndinin məşhur yaylaqları arasında Xəllərgə, Palçıqlı, Düz, Tas, Paygey, Əbugas və Meydangədiyi yaylaqlarını qeyd etmək olar. Adətən, kəndlilər əvvəl Palçıqlı yaylağına köçər, əkin sahələrini biçib topladıqdan sonra isə Meydangədiyi yaylağına köçərdilər. Yaylaqların dəyişdirilməsi məqsədi, biçənəkləri və əkin sahələrini mal-heyvandan qorumaq idi.

Yaylaqların Sosial və İqtisadi Əhəmiyyəti

Yaylağa köçmək əsasən qış üçün taxıl və mal-heyvan üçün yem tədarük etmək məqsədi daşıyırdı. Əhalinin yaylaqda qalması payıza qədər, üzüm yetişənə qədər davam edirdi. Bu, "Üzümə gilə düşdü, garaylı yola düşdü" deyimi ilə ifadə olunurdu. Varlı təbəqə isə yaylağa daha gec köçərdi.

Yaylağa köçərkən insanlar əsasən yorğan-döşək, paltar və ərzaq götürürdü. Maraqlıdır ki, kənddə oğurluq halları demək olar ki, baş vermirdi. Qapılar bağlı saxlanılmırdı və evdə olan əşyalar toxunulmaz qalırdı.

Yaylaqlarda Məişət və Dəyişikliklər

Yaylaqlar həm əkin-biçin yerləri, həm də mal-heyvan üçün yem sahələri ilə sıx əlaqəli idi. 1965-ci ildə dağa və yaylaqlara avtomobil yollarının çəkilməsi əhalinin işini xeyli asanlaşdırdı. Əbugas yaylağı xüsusilə rahatlıq təmin edirdi. Bu yaylaq üç tərəfdən axan saf sularla əhatə olunmuşdu və yay aylarında sərin bir istirahət məkanı idi.

Maraqlı Hadisələr

1910-1912-ci illərdə Xəllərgə yaylağında maraqlı bir hadisə baş vermişdir. Aldərədən Minəvvər xanımı istəyən bir nəfərə onu verməmiş, Zəngilandan olan kasıb bir bəyə ərə vermişdilər. Minəvvər xanımı yaylağa aparmışdılar. Bir dəfə qonaq gələn bəyin atının quyruğunu gecə hörüb kəsmişdilər. Bu hadisədən sonra bəy əsəbləşib Minəvvər xanımı və atını Xəllərgədə qoyub getmişdi. Daha sonra Minəvvər xanım Məmmədəli bəyə ərə gedib iki oğlu olmuşdu. Oğullarından biri müharibədə həlak olmuş, digəri isə sürgün edilmişdi.

Bu yaylaqlar, yalnız kənd əhalisinin məişət tələblərini təmin etməklə kifayətlənmirdi, həm də əhalinin sosial əlaqələrinin və tarixi hadisələrinin mərkəzi idi. Yaylaqlar kəndin mədəniyyətində və həyat tərzində mühüm rol oynamışdır.