Tarixi

Lehvaz – Azərbaycanlı kəndi. Yaşayış  məntəqəsi Meğri  şəhərindən  6 km şimal-qərbdə, Meğri   çayının sol  sahilində   yerləşir. Zəngəzur  mahalının 1832-1833-cü  illərə  aid   Kameral təsvirində Lehvaz  kəndi ilə  bağlı  göstərilir  ki,  əhalisi islam dininə mənsubdurlar. Əkinçiliklə məşğul olurlar. 8 ailə  olmaqla 15 nəfər islam dininə mənsub olanlar  (azərbaycanlı) yaşamışdır. Zəngəzur qəzasının 1874-cü  ilə  aid  Kameral  təsvirində qeyd  edilir  ki,  Lehvaz  kəndində   xəzinə torpaqlarında yaşayan dövlət kəndliləridir.

Onlar  əkinçiliklə və maldarlıqla məşğul olurlar. Əhalisi müsəlman tatarlardır  (azərbaycanlılar). Həmin  dövrdə  kənddə  yalnız  51 tatar  (azərbaycanlı) ailəsi,  116 kişi və 58 qadın yaşamışdır.   Kəndin adı  Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.  Meğri rayonunda Lehvaz adlı iki kənd olmuşdur: Birinci Lehvaz, İkinci Lehvaz. Sonralar bu  kəndlər  birləşdirilərək    Lehvaz  kəndi  yaradılmışdır.  Kənddə 1831-ci ildə 15 nəfər, 1873-cü ildə 172 nəfər, 1886-cı ildə 375 nəfər, 1897-ci  ildə  346  nəfər, 1904-cü  ildə  525 nəfər, 1914-cü ildə 836 nəfər yalnız azərbaycanlı  yaşamışdır. 1918-ci ildən kənd erməni təcavüzünə məruz qalmış, sakinləri qırğınlarla deportasiya olunmuşdur.

İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk edənlər tarixi-etnik torpaqlarına dönə bilmişdir. Burada  1922ci ildə 189 nəfər, 1926-cı ildə 145 nəfər, 1931-ci ildə 171 nəfər, 1939-cu  ildə  414  nəfər, 1959-cu  ildə  724  nəfər,  1970-ci  ildə 898   nəfər, 1979-cu  ildə 1055  nəfər , 1987-ci ildə 1002 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.

1988-ci ilin 23 noyabr tarixində kənddə yaşamış azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuşdur.  Kənddə  indi ermənilər yaşayır.

Meğri rayonu, Lehvaz kəndinin tayfa adları:

1.       Ağa bəy tayfası

2.       Atıcı tayfası

3.       Əsgərri tayfası

4.       İmannı tayfası

5.       Kələntərli tayfası

6.       Məmməd bəy tayfası

7.       Nəcəfqulu tayfası

8.       Sultanmıratlı tayfası

9.       Cavat bəy tayfası

01.08.2023-cü il tarixində Lehvaz kənd icması Kələntərov Nazim Nəriman oğlu sədr vəzifəsinə təyin olunub.

Lehvaz kənd Qadınlar Şurasının sədr olaraq  Kələntərova Pakizə Nazim qızı təyin olunub.

Lehvaz kənd Gənclər Şurasının sədri – Sadıqzadə Aytən Valeh qızı.

Lehvaz kəndinin Şəhidləri:

1.       Əhmədov Aydın Fərəməz oğlu (1974-1993) – Birinci Qarabağ müharibəsində şəhid olub

2.       Orucov Eylaz Namaz oğlu (1962-1994) – Birinci Qarabağ müharibəsində şəhid olub

Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət etsin.